Conform artikelen 54 en 55 van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) worden in de toelichting op de balans de aard en de reden van elke reserve en voorziening en de toevoegingen en onttrekkingen daaraan toegelicht. Daarnaast hebben we, mede op basis van het raadsbesluit van 26 september 2013, beoordeeld of de reserves en voorzieningen voldoen aan de daaraan gestelde eisen.

De reserves vallen uiteen in algemene reserves en bestemmingsreserves. Algemene reserves fungeren als buffer voor het opvangen van verliezen van algemene aard. Bestemmingsreserves zijn gevormd voor een specifiek doel. Bestemmingsreserves kunnen ook dienen om ongewenste schommelingen op te vangen in de tarieven die aan derden in rekening worden gebracht.

Algemene reserves

Algemene reserve

De algemene reserve heeft vooral een bufferfunctie om ongewenste en onvoorziene toekomstige tegenvallers op te kunnen vangen. Op basis van onze eigen normen moet de algemene reserve een minimale omvang van € 2,8 miljoen hebben.
De onttrekking van € 165.000,- betreft de bijdrage aan het Regionale Ontwikkelingsfonds Werklocaties (ROW) voor de programmering bedrijventerreinen Stedelijk Gebied Eindhoven (raadsbesluit 18 mei 2017, € 165.000,-). Daarnaast is weer € 165.000,- gestort zodat het saldo van de algemene reserve weer € 2,8 miljoen is.

Reserve vrije bestedingsruimte

Bij de bestemming van het jaarrekeningresultaat 2009 is deze reserve ingesteld. Het niet bestemde resultaat van de jaarrekening wordt gestort in de reserve vrije bestedingsruimte en de rente daarover wordt niet toegerekend aan de exploitatie maar aan de reserve. Daarmee wordt het mogelijk gemaakt om deze middelen, indien nodig, in te zetten voor de gevolgen van het actualiseren en doorrekenen van de bestaande meerjarenbegroting en het overbruggen van incidentele tekorten.

De toevoegingen bestaan uit:
- bespaarde rente € 2.903,-
- bestemming van het resultaat 2016 € 3.064.857,-
- overheveling vanuit reserve speelvoorzieningen en reserve openbare verlichting € 567.778,-
(conform raadsbesluit 6-7-2017)

De onttrekkingen betreffen de volgende mutaties:
- project vergunninghouders (raadsbesluit december 2016) € 56.000,-
- beheer woonwagens (budget vanuit 2016, raadsbesluit september 2017) € 58.000,-
- reserve P&O Dienst Dommelvallei (budget vanuit 2016) € 61.744,-
- facilitaire zaken Dienst Dommelvallei (budget vanuit 2016) € 13.433,-
- budget I&A Dienst Dommelvallei (budget vanuit 2016) € 82.807,-
- budget openbaar groen (budget vanuit 2016) € 25.000,-
- amendement 14-12-2017 niet bestede budgetten -/- € 224.000,-
- aanvulling algemene reserve (raadsbesluit decemberwijziging 2017) € 165.000,-

Algemene risicovoorziening

De gemeente Nuenen loopt het meeste risico met de bouwgrondexploitatiegebieden. Dit risico is gekwantificeerd en in kaart gebracht bij de risicoanalyse. De overige risico’s van de gemeente zijn beperkt van aard en worden in de paragraaf weerstandsvermogen zoveel mogelijk benoemd.
In de nota risicomanagement en weerstandsvermogen van februari 2015 is bepaald dat de algemene risicovoorziening verlaagd kan worden tot het noodzakelijke bedrag om de risico’s op te vangen. Het noodzakelijk bedrag, de "benodigde weerstandscapaciteit", is € 11.228.923,-; de beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt € 21.215.050,-. Om de ratio op 1 te houden is de reserve algemene risicovoorziening dus niet meer nodig, de overige algemene reserves zijn toereikend. Maar vooralsnog stellen wij voor de reserve ongewijzigd te laten.

De onttrekking betreft de voorlopige aanslagen Vennootschapsbelasting van 2016 en 2017.

Algemene reserve decentralisatie

Op basis van het amendement bij de begroting 2016 is € 500.000,- vanuit de bestemmingsreserve decentralisaties sociaal domein overgeheveld naar deze reserve.

Bouwgrond; algemene reserve

De doelstelling van de algemene reserve bouwgrondexploitatie is een financiële buffer voor het afdekken van financiële risico’s in de bouwgrondexploitaties. De voeding van deze reserve wordt gevormd door de voordelige resultaten van bouwgrondexploitaties.
Voor de afdekking van de huidige negatieve bouwgrondexploitaties is een specifieke voorziening ‘verliesgevende complexen bouwgrond’ ingesteld, die gevoed wordt vanuit de algemene reserve bouwgrond. De stand van de algemene reserve bouwgrond wordt beïnvloed door toekomstige winstnames die hoogst onzeker zijn. Bij aanspreking van deze reserve zal altijd gekeken moeten worden naar de stand op het moment zelf.
De toevoeging bestaat uit de rente (€ 143.210,-) en de bestemming van het jaarrekeningresultaat 2016 (€ 2.076.690,-).
De ontttrekking betreft het calamiteitenpad Esrand Nederwetten.

Resultaat dienstjaar

De onttrekking betreft de bestemming van het resultaat 2016 van € 5.141.547,-.
Dit bedrag is voor € 3.064.857,- gestort in de reserve vrije bestedingsruimte en voor € 2.076.690,- in de algemene reserve bouwgrond.
De toevoeging is het exploitatieresultaat 2017. Dit bedraagt € 9.008.839,- en bestaat hoofdzakelijk uit (bedragen afgerond op € 1.000,-):

Bestemmingsreserves

Bouwgrond; bovenwijkse voorzieningen

Deze reserve is bedoeld voor dekking van de lasten van investeringen met een “bovenwijks” karakter. Daarbij is te denken aan investeringen in de infrastructuur (ontsluitingswegen, verkeersstructuur).

Toevoegingen:
- Rente € 33.579,-
- Storting grondverkopen € 122.780,-
- Storting opbrengst anterieure overeenkomsten bebouwde kom € 20.000,-

Onttrekkingen:
overboeking naar dekkingsreserve vanwege nieuwe BBV regelgeving
- onderzoek bereikbaarheidsakkoord € 100.000,-
- op/afritten Geldropsedijk € 216.400,-
- HOV2 € 72.106,-

Bouwgrond; sociale volkshuisvesting

Deze bestemmingsreserve is gevormd om initiatieven op het gebied van de sociale volkshuisvesting te stimuleren. De reserve wordt gevoed vanuit anterieure overeenkomsten, bijdragen op basis van de nota grondbeleid en vanuit incidentele op te stellen publiekrechtelijke overeenkomsten.
Verwezen wordt naar de Nota grondbeleid, waarin is toegelicht wanneer en met welk doel middelen aan deze reserve onttrokken kunnen worden.

Iedere vrije sector woning draagt € 2.000,- bij, iedere sociale woning kreeg € 5.000,- (oftewel: voor elke 2,5 vrije sector woning zou gestimuleerd worden dat er 1 sociale woning gerealiseerd kon worden). In de nota grondbeleid 2012-2018 is opgenomen dat voor nieuwe projecten niet automatisch een bijdrage van € 5.000,- per sociale woning wordt gedaan. Een ontwikkelaar moet kunnen aantonen dat deze bijdrage noodzakelijk is om het project haalbaar te houden.

Toevoegingen:
- Rente € 10.658,-
- Storting grondverkopen € 10.569,-
- Storting opbrengst anterieure overeenkomsten bebouwde kom € 8.000,-

Bouwgrond; parkmanagement

Parkmanagement is opgezet en geïnitieerd door samenwerking tussen gemeente en bedrijven. De activiteiten staan in het teken van duurzaamheid, verbetering, kostenbeheersing, ruimtebeheersing en gemak voor ondernemers en arbeid. De samenwerking tussen werkgevers en gemeente moet zorgen voor een gezond economisch werk- en leefklimaat.
Met de Nota Grondbeleid heeft de raad besloten om voor de uitvoering van parkmanagement en toekomstige revitalisering van bedrijventerreinen een bijdrage te calculeren per verkochte m² grond
voor bedrijven. Deze bestemmingsreserve wordt gevoed vanuit anterieure overeenkomsten/bijdragen en vanuit incidentele op te stellen publiekrechtelijke overeenkomsten.

In het verleden is deze reserve al behoorlijk gevoed (met name uit bedrijventerrein Eeneind-II Zuid). In 2016 is een parkmanager binnen de gemeente aangesteld, die uit deze reserve is bekostigd (betreft de onttrekking).
De toevoeging betreft de rentetoevoeging 2017.

Bouwgrond; fonds groen voor rood

Deze reserve is ingesteld om een landschapsinvestering te kunnen financieren bij het ontwikkelen in landelijk gebied. Om niet tot één op één compensatiemaatregelen gedwongen te worden is het in stand houden van deze reserve noodzakelijk.

Toevoegingen:
- Rente € 11.675,-
- Storting grondverkopen € 8.889,-
- Storting opbrengst anterieure overeenkomsten buitengebied € 18.298,-

Onttrekking:
- Project Dommeldal Nuenen-west € 2.961,-

Begraafplaats Oude Landen

In de raadsvergadering van maart 2011 is besloten om een bestemmingsreserve begraafplaats Oude Landen in het leven te roepen. De investering van de begraafplaats Oude Landen is een activum met economisch nut en moest geactiveerd worden. De raad heeft besloten om een marktconform tarief te heffen voor de begraafplaats waardoor niet alle kosten (incl. de kapitaallasten) gedekt worden door het grafrechttarief. Voor het egaliseren van de lasten en baten is een reserve begraafplaats Oude Landen gevormd. De rente over de reserve begraafplaats Oude Landen is meegenomen in de berekening van het saldo baten en lasten van de begraafplaats.
De toevoeging betreft de structurele storting voor onderhoud. De onttrekking betreft het exploitatiesaldo.

BR div projecten en investeringen (MN)

Deze reserve is in 2012 gevormd om specifieke projecten en investeringen te kunnen bekostigen. Momenteel zijn er (vrijwel) geen projecten meer die hiervoor in aanmerking komen. Met het vernieuwde BBV moeten vanaf 2017 alle investeringen met maatschappelijk nut worden geactiveerd. Wij stellen dan ook voor om deze reserve te laten vervallen en over te brengen naar de reserve vrije bestedingsruimte. Dit zal dan worden verwerkt in 2018.

Reserve vangnet transities sociaal domein

Conform het amendement bij de jaarrekening 2013 is in 2014 de reserve vangnet transities gecreëerd. Ten laste van het jaarrekeningresultaat 2013 is een bedrag van € 1.000.000,- gestort in deze reserve voor de jaren 2015 en 2016. Aan het einde van 2016 zou het eventuele restant van deze reserve terugvloeien naar de algemene reserve.
Bij de behandeling van de programmabegroting 2016-2019 heeft de raad bij amendement besloten
- voor het jaar 2017 € 500.000,- te blijven reserveren als bestemmingsreserve voor de decentralisaties sociaal domein, en
- deze reservering te laten vervallen na 2017 en het resterend bedrag over te hevelen naar de algemene reserve decentralisaties, als uit de door de raad vastgestelde monitoring blijkt dat dit verantwoord is.

De onttrekking betreft het amendement begroting 2016 waarmee € 500.000,- is overgeheveld naar de algemene reserve decentralisaties.

Bestemmingsreserve I&A

Op 6 oktober 2016 heeft de raad ingestemd met het informatiebeleidsplan Dienst Dommelvallei. Daarbij is ook besloten om de middelen die bestemd waren voor I&A en beschikbaar waren in andere reserves, samen te voegen in deze reserve. In totaal is € 82.807,- overgeheveld vanuit de andere reserves naar de bestemmingsreserve I&A. In 2017 zijn geen gelden aan de reserve onttrokken.
De reserve is voor € 102.468,- aangewend voor uitgaven I&A in Dienst Dommelvallei.

Vervanging speeltoestellen

De reserve vervanging speeltoestellen is bij het vaststellen van het nieuwe beleidsplan (6-7-2017) vervallen. De reserve is overgeheveld naar de reserve vrije bestedingsruimte. Conform de nieuwe eisen van het BBV worden investeringen met maatschappelijk nut voortaan geactiveerd en afgeschreven. Ze kunnen niet meer ineens ten laste van een reserve gebracht worden.

Vervanging openbare verlichting

De reserve vervanging openbare verlichting is bij het vaststellen van het nieuwe beleidsplan (6-7-2017) vervallen. De reserve is overgeheveld naar de reserve vrije bestedingsruimte. Conform de nieuwe eisen van het BBV worden investeringen met maatschappelijk nut voortaan geactiveerd en afgeschreven. Ze kunnen niet meer ineens ten laste van een reserve gebracht worden.

Verkeersregelingen

Deze reserve is oorspronkelijk opgesteld als een onderhoudsfonds. Het gaat om egalisatie van sterk schommelende kosten van groot onderhoud. Op dit moment zijn geen actuele beheerprogramma´s vastgesteld. Het resterende bedrag in de reserve wordt de komende jaren gebruikt om eventuele eenvoudige calamiteiten op te kunnen vangen.

Civiele kunstwerken

Deze reserve is oorspronkelijk opgesteld als een onderhoudsfonds. Het gaat om egalisatie van sterk schommelende kosten van groot onderhoud. Op dit moment zijn geen actuele beheerprogramma's vastgesteld. Jaarlijks wordt volgens oude programma's het benodigd (gemiddeld) bedrag gestort in deze reserve. In 2017 zijn er onttrekkingen voor € 110.033,- volgens het onderhoudsfonds geweest.
De toevoegingen betreffen:
- amendement 14-12-2017 niet bestede budgetten -/- € 136.000,-
- storting vervanging civiele kunstwerken € 115.122,-

Beelden en plastieken

Deze reserve (voorheen Overige kunstwerken genoemd) is oorspronkelijk ingesteld als een onderhoudsfonds. Het gaat om egalisatie van sterk schommelende kosten van groot onderhoud. Op dit moment is geen actueel beheerprogramma vastgesteld. Dit staat gepland voor 2018. In 2017 zijn geen toevoegingen en onttrekkingen geweest.

Dekkingsreserve kapitaallasten reconstructie op- en afritten Geldropsedijk

De toevoeging betreft de overheveling vanuit de bestemmingsreserve bovenwijkse voorzieningen ter dekking van de kapitaallasten van dit project. Dit is op grond van nieuwe BBV regelgeving.

Dekkingsreserve kapitaallasten HOV2

De toevoeging betreft de overheveling vanuit de bestemmingsreserve bovenwijkse voorzieningen ter dekking van de kapitaallasten van dit project. Dit is op grond van nieuwe BBV regelgeving.

Dekkingsreserve onderzoek bereikbaarheidsakkoord

De toevoeging betreft de overheveling vanuit de bestemmingsreserve bovenwijkse voorzieningen ter dekking van de kapitaallasten van dit project. Dit is op grond van nieuwe BBV regelgeving.